TTFB چیست و چگونه محاسبه میشود؟
- جستجوی DNS (یافتن آدرس IP دامنه)
- اتصال TCP و TLS handshake (در صورت استفاده از HTTPS)
- پردازش درخواست در سرور و ارسال اولین بایت پاسخ

چرا کاهش TTFB برای سئو اهمیت دارد؟
- افزایش نرخ خزش (Crawl Rate): وقتی سرور به سرعت پاسخ میدهد، Googlebot میتواند تعداد بیشتری از صفحات را در زمان کمتری بخزد. این به این دلیل است که کاهش لَتِنس باعث بهبود محدودیتهای مربوط به سرعت خزش میشود.
- بهبود کارایی بودجه خزش (Crawl Budget): اگر زمان پاسخدهی پایین باشد، خزنده موتور جستجو میتواند بخش بیشتری از بودجه خود را به صفحات مهم شما اختصاص دهد و از صفحات کمارزش یا کند صرفنظر کند.
- افزایش رضایت کاربر و نرخ تبدیل: صفحات سریعتر به کاهش نرخ پرش (Bounce Rate) کمک میکنند و کاربران را به تعامل بیشتر ترغیب مینمایند. مطالعات موردی شرکتهایی مانند Vodafone و eBay نشان میدهد که حتی یک بهبود چند میلیثانیهای در سرعت بارگذاری میتواند منجر به افزایش تبدیل و ماندگاری کاربران شود.
- تأثیر بر رتبهبندی گوگل: برخی تحقیقات نشان دادهاند که TTFB با رتبه سایت در نتایج جستجو ارتباط معناداری دارد و افزایش زمان TTFB ممکن است به کاهش رتبه منجر شود.
برای مشاهده تعرفهها و هزینههای دقیق سئوی سایت و انتخاب پلن مناسب برای بهبود عملکرد و رتبه، میتوانید به صفحه قیمت سئو سایت مراجعه کنید.

عوامل مؤثر بر افزایش TTFB برای سئو سایت
عوامل اصلی مؤثر بر افزایش TTFB
- سرور و میزبان ضعیف یا منابع ناکافی
- پیکربندی نامناسب نرمافزاری وبسرور
- کد یا معماری برنامه نامطلوب
- پایگاه داده ضعیف و کوئریهای ناکارآمد
- نبود یا تنظیم نادرست کشینگ سمت سرور
- مسافت جغرافیایی و تأخیر شبکه (Latency)
- پروتکلهای TLS/SSL و handshake
- استفاده یا عدم استفاده از CDN

روشهای مؤثر برای کاهش TTFB
انتخاب هاست مناسب و قدرتمند
استفاده از CDN (مثل Cloudflare)

فعالسازی کش سمت سرور
بهینهسازی پایگاه داده و کوئریها
استفاده از نسخههای جدید PHP و HTTP/2 یا HTTP/3
کاهش درخواستهای غیرضروری به سرور
تنظیمات DNS و SSL سریعتر

روشهای تست و مانیتورینگ TTFB
- Chrome DevTools (زیرمجموعه Network → Timing): میتوانید مقدار «Waiting (TTFB)» را در درخواست HTML مشاهده کنید.
- ابزارهای آنلاین تست چند منطقهای: مثل KeyCDN Performance Test که TTFB را از چند نقطه جغرافیایی محاسبه میکند.
- DebugBear: این ابزار به شما این امکان را میدهد که TTFB را در زمان ردیابی کنید و روند تغییرات را تحلیل کنید.
- ابزارهایی مانند SpeedVitals یا PageSpeed Plus نیز قابلیت تست TTFB از موقعیتهای مختلف را دارند.
- استانداردها: TTFB زیر ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیثانیه عالی به حساب میآید، بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیثانیه هم قابل قبول است و مقادیر بالاتر نیاز به بررسی دقیقتری دارند.
- تفکیک اجزا: با استفاده از ابزارهایی مثل DebugBear، میتوانید جزئیات مربوط به DNS، اتصال، TLS و زمان پردازش سرور را مشاهده کنید تا بفهمید کدام بخش بیشترین تأخیر را ایجاد میکند.
- مقایسه Lab و Field: دادههای آزمایشگاهی (Lab) و دادههای کاربران واقعی (Field) ممکن است با هم تفاوت داشته باشند؛ بنابراین باید هر دو را مورد بررسی قرار دهید.
- روند تغییرات: نظارت بر TTFB در طول زمان به شما کمک میکند تا ببینید آیا بهینهسازیهایی که انجام دادهاید مؤثر بودهاند یا خیر.
بررسی TTFB در مناطق جغرافیایی مختلف
- ابزارهایی مثل KeyCDN میتوانند تست را از ۱۰ منطقه محلی انجام دهند.
- SpeedVitals هم این امکان را به شما میدهد که از ۴۰ موقعیت مختلف تست کنید تا بفهمید در کدام نواحی عملکرد ضعیفتری دارید.
- این بررسی به شما کمک میکند تا تصمیم بگیرید آیا به CDN یا سرور نقطهای (Edge) نیاز دارید یا نه.
- ابزارهایی مثل Pingdom و UptimeRobot میتوانند بهطور منظم وضعیت پاسخدهی سرور و زمان اولین بایت را بررسی کنند.
- همچنین، ابزارهای مانیتورینگ سرور مانند New Relic، Datadog یا Prometheus به شما این امکان را میدهند که هر مرحله از فرآیند پاسخدهی سرور را زیر نظر داشته باشید و به سرعت نقاط ضعف را شناسایی کنید.
- استفاده از ترکیبی از مانیتورینگ سنتتیک (تست خودکار مداوم) و مانیتورینگ کاربران واقعی (RUM) به شما یک دید کلی و جامع از عملکرد سایت میدهد.

نمونه کاهش زمان TTFB برای بهبود سئو سایت
در زیر نمونه ای از بهبود زمان TTFB آورده شده است. این نمونه تحلیل نتایج TTFB در یک وبسایت قبل و بعد می باشد:
| موقعیت جغرافیایی | میانگین TTFB قبل از بهینهسازی | میانگین TTFB بعد از بهینهسازی | بهبود (میلیثانیه) | درصد بهبود |
|---|---|---|---|---|
| آلمان (فرانکفورت) | 780ms | 290ms | 490ms | 62.8% |
| آمریکا (نیویورک) | 920ms | 310ms | 610ms | 66.3% |
| ایران (تهران) | 1050ms | 370ms | 680ms | 64.7% |
| هند (دهلی) | 880ms | 330ms | 550ms | 62.5% |
| استرالیا (سیدنی) | 1240ms | 460ms | 780ms | 62.9% |
تحلیل داده های جدول به این صورت می باشد:
- فعالسازی CDN (Cloudflare) برای توزیع ترافیک در سطح جهانی
- بهینهسازی کش سمت سرور (LiteSpeed Cache)
- ارتقا نسخه PHP به 8.2 و فعالسازی HTTP/3
- بهبود ساختار پایگاه داده و ایندکسگذاری
TTFB ایدهآل چقدر است؟
مقدار کمتر از ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیثانیه عالی محسوب میشود، بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیثانیه قابل قبول است و مقادیر بالاتر نیاز به بهینهسازی دارند.
چه عواملی باعث افزایش TTFB میشوند؟
سرور ضعیف، کوئریهای کند دیتابیس، پیکربندی نادرست سرور، نبود کشینگ و فاصله جغرافیایی زیاد از سرور اصلی.
چگونه TTFB را اندازهگیری کنیم؟
ابزارهایی مانند Chrome DevTools، GTmetrix، WebPageTest و PageSpeed Insights امکان بررسی زمان اولین بایت را فراهم میکنند.
CDN چگونه باعث کاهش TTFB میشود؟
CDN محتوا را از نزدیکترین سرور به کاربر ارائه میدهد و فاصله جغرافیایی و تأخیر شبکه را کاهش میدهد.
TTFB در موبایل و دسکتاپ متفاوت است؟
بله، به دلیل تفاوت شبکه و منابع دستگاه، TTFB در موبایل ممکن است بیشتر از دسکتاپ باشد.
کاهش TTFB چقدر روی سئو تأثیر دارد؟
کاهش TTFB باعث بهبود Core Web Vitals، سرعت بارگذاری و رضایت کاربران میشود که مستقیماً بر رتبه سایت در نتایج گوگل اثر مثبت دارد.


